Як музика вливат на нас каждый динь.
Уд редакції
Музика фурт была важнов частинов людського живота, но лиш недавно зачали сьме чинити серйозні научні изглядованя, ож як ипен она на нас вливат.
Ися статя є адаптаційов частины лекції Євгенії Герасимової «Як плейлист руйнує твоє життя», выпускницї Ужгородського музичного фахового коледжа им. Дезидерія Задора. Авторка понукат нам побзерати на изглядованя на тему влива гудьбы на психічноє тай емоційноє здоровля чилядника. Май удїлят вклад брітанського музичного терапевта Найджела Осборна, з котрым ся познакомила на терапевтичных сесіях из катунами тай дїтьми, што были уражені войнов.
Лекція силує ся задумати за тото, ож наш плейлист може быти як жерелом радости, так и нашым ворогом.
Роль гудьбы назором антрополоґії
Олем представме си ситуацію, ож исьме первісні люди, убраті у шкуры забитых сперед сим звірюв, жиєме у простых колибах, віриме у силы природы тай боєме ся «божої» кары (туйкы береме хоть-які божествені силы). Кой пӯсля засухы йде дожч — тото божа ласка. Кой сьме удачно завадасили — зась благоволіня богӯв. А кидь наш родак изїв несвіжого мняса, утровив ся, та страшно ся мучит, што чиниме? Лїк не маєме у такі часы. Инчак помочи хворому, до як просити божі силы про помӯч, не знаєме. У сякых ситуаційох первісні люди хосновали колектівні співы тай шелиякі музичні інструменты. Гудьба была важным компонентом каждоденного живота.
Аж ся углубити у лїтературу на исю тему, та можеме видїти, ож музика (співанкы) фурт была дуже важным компонентом комунікації, а кым май закидь не было писемности. Ритмічными співанками передавали ся леґенды тай історії, котрі мали и дуже практичный хосен. Гудьба была не лиш на забаву, а и на справліня шелиякых соціалных тай реліґійных ритуалӯв. Співаня помагало у тяжкі часы, кой сьме прятали у зимлю нашых близкых. Співаня помагало и трудити ся, дораз кажда ґрупова фізична актівіта мала свої тематичні співанкы, котрі помагали держати рітм тай добру дяку.
За єднов из теорій, гудьба была протоязыком люди. Маймало за йсе писав знамый антрополоґ Чарлз Дарвін у роботї за походжіня люди тай полового добераня:
Позиравучи на ото, ож у голосові орґаны у самцюв многых чотырирукых звірюв сут розвиті многым лїпше чим у самок, тай на ото, ож дакӯлко антропоідных малф, гикой ґібон, знавут давати цїлі діапазоны октав тай нот, такой співавут, не тяжко прийти до думкы, ож прародичі чилядника, ци жоны, ци чоловікы, ци убадва полы, пробовали проявляти свою симпатію єдно ид другому співаньом, щи довго сперед тым, як ся навчили ипен говорити. За хоснованя співаня у чотырирукых звірюв на період свальбованя знаєме раз натӯлко мало, ож не можеме натвердо уповісти, ци раз яли співати были мужі ци жоны. В общому люди сохтувут думати, ож у жӯн голос є май нїжный, май приємный. Из сього можеме уповісти, ож жоны скорше зачали были співати, обы приманьовати чоловікӯв. Айбо кидь сяк, та тото мусїло было ся стати у читаво давньый час, сперед тым як сьме набыли соціално-ґендерні ролы.
Гет друга теорія, озвучена Леонардом Меєром у рокови 1956, каже нам, ож гудьбу любиме за порядок, чилядникови є приємно ож співанка є повна закономірности тай патернӯв. Люди еволуційно навыкли глядати у всьому патерны тай залежности, бо тото было закапчано на выживаня. Вид чогось оранджевого из цятками у траві узыват інстинкт утїкати гет обы выжити.
Согласно сюв теорії ваша облюблена співанка є лиш набором патернӯв. Кой можеме уганути наперед ритм, слова співанкы — сесе вызыват вывольненя дофаміну в кров. Сесе чилядника радує. Исе є єден из факторӯв чом нам ся менше любит нова музика тай незнамі нам жанры.
Фізика тай кінематика
Музика ото наука, котра говорит цифрами, што сут у звуках.
— Флакк Албін Алквін
Помежи всякыми умілствами музика є ачий майматематичнов. Сесе вам пудтвердит каждый, тко ся учив музичну гамонію. А слїдом за технічным проґресом люди, музика была фурт закапчана и на фізику. Што є доста лоґічным, бо у музицї основным є ипен звук.
Из фізикы мали бы сьте знати што такоє «звук» тай што такоє «звукова габа». За книжков звук є механічным колысаньом фізичных часток у просторови (майбӯлш у воздухови), што ся шырит гикой габа из даяков частотов. Звукова габа може быти поздовжня авадь поперечна. Тоты типы зодповідавут конкретным предметам тай явліням. У залежности выд частоты звукового колысаня, голосности, ритму тай гармонії, звук може мати влив на чилядника, як добрый, так не дуже.
Люди можут ідентіфіковати звукы у діапазонови у частотах уд 20 до 20 000 герц. Кой старїєме, та деґрадує ай наш слух, тот діапазон ся уменшує. И самі гудакы, котрі можут мати тот діапазон уд 16 до 22 000 герц спозад специфікы свої роботы, сохтувут шіковно утрачати слух, а кым май кидь люблят голосно слухати музику у наушниках.
Чилядник чує звук не лем ухами, вӯн го чує каждов клїтков свого тїла. Звук проходит крӯзі вас свойими вібраціями, тай удносно свого влива авадь спомалює, авадь ускорює ток крови, повзбужує авадь успокоює нервову систему.
— суфійськый гудак тай автор Хазрат Інаят Хан
Тот факт, ож не чуєме ухами звук ниже 20 герц, авадь высше 20 000 герц, не значит ож не чуєме тото тїлом. Варта спомнити, ож людськоє тїло у бӯлшости є водов, а вы бизӯвно видїли як вібрує вода у погарови, кидь даґде дуже голосно играт музика. Подобно до того усьо рїдкоє у нашому тїлови тоже ся гыбат выд звука. Руно так мали бы сьте знати, што є енерґія. За книжков, енерґія — фізична величина, што означує потенціал предмета чинити роботу. Є много филюв енерґії, котрі ся по-всякому вызначавут тай удповідавут усякым явліням. Но днишня публикація не за вто.
Габа, не лиш звукова, а хоть-котра, годна переносити енерґію у напрямови свого пошыреня. При тӯм перенесеня енерґії не йде уєдно з переносом самої матерії. Зкурта, ушытко кругом вас, тай вы самі, може радійовати енерґію. Значит простор, у котрому сьте моментално, «чує» вас по енерґії, котра ся из вас ллє, авадь ваш телефон, котрый радіює преповно енерґії. Тай кой гусляєте на дачому, та руно так розносите енерґію звуковов габов, тай тота габа проходит крӯзі ушытко што маєте у тому просторови, через усї предметы. Спозад сього твердо знаєме, ож звук, а ипен у нашому трафунку и гудьба, має прямый влив на нашоє фізичноє тїло вібраціями, колышучи саму такой молекуларну структуру, кажду клїтку, каждый орґан. Изглядованьом сякого ся занимат кінематика.
Швайцарськый дохтор медицины, основоположник кінематикы, Ганс Дженні учинив быв цїлый шор експеріментӯв из звуком, у котрых удркыв про нас многі можностї влива вібрацій. Мож спомнити за єден, де вӯн насыпав пісок авадь дашто рїдкоє на металічну пластину, котру крїпив до осцилятора. Осцилятор мав котроловано вібровати, ґенерувучи шор усякых частот. Ганс добрі розписав тото, як инчакі матеріалы реаґовали на вібраційну габу, як ся частицї изкладовали у вшелиякі ґеометричні формы. Чим высша была частота звука — тым май сложні ставали ґеометричні формы.
Патерны у гудьбі
А туй вжек докынеме ся влива музикы на чилядника на конкретных прикладах.
Люди, што мали курс музичної літературы, набизӯвно знавут за общоприяті музичні інтонації: всходна секунда, спадова інтонація (ламенто), заклична кварта, хрестовый рух, гикой у Баха, што зкапчує исю гудьбу из церьковнов. Сякых інтонацій є цїлый ворох, тай кобы вам было інтересно, што ипен чинят музичні теоретикы — они якраз пробувут изглядовати тай пошорити сякі музичні явліня.
Всьо новоє — ото добрі забытоє староє.
— Жак Пеше, французькый писатель
Кидь си думаєте, ож старі інтонації из часу до Баха уже на нас не мавут влива — та читаво ся мылите. Час утїкат, но методы влива на масы чиляди ся не мінявут. Олем розникайме пару, ги ми ся видит, майдобрых прикладӯв музичных прийомӯв, котрі вливавут на бӯлшӯсть люди єднако.
Повторїня мотіву
Што чиниме, кой нам неспокӯйно, кой нас тырмавут думкы? Чиниме даякі повторьовані дїї. Можеме ходити по хыжи, пожеме мальовати якісь кругы на листкови папіря. Часто такі повторьовані дїї указувут якраз на стан тривогы, даколи годни быти симптомами депресії авадь аутізма.
Исе є изкапчано из гудьбов якраз через повторьовані мотівы, чого преповно найдеме у модернӯв музицї. Хоть важным компонентом у сьому будут и другі музичні характерістікы, гикой напрям мелодії, гармонія тай ритм.
У співанцї Spotlight є дуже замітный повторьованый мотів у рамках терції. Сякоє повторьованя заносит нас у даякый транс, тай закрытӯсть мотіва без выходу з нього гибы заклинат нас на єднӯв думцї. Тенденція мелодії до спадової інтонації чинит співанку песимістичнов. Тай кой слухаєме ї — чуєме ся мало тривожно, гибы без уйтя.
В репертуарови ужгородської банды TYUPA співанка MIA є єднов из маймедітатівных. Зась мы чуєме повторьованый мотів, тай хоснованя електроных інструментӯв добавлят обертоны, котрі чинят звук гибы май «густым». Мелодія зась провбайлує загнати нас у даякый транс.
Співанка майже на 6 минут из самого такой зачатку мече у нас повторьованым мотівами, што ся фурт а фурт накладувут єден на другый. Спозад такого актівного наслойованя инчакых тем взникат чутя, ож ся домак у сьому губиш. Сесе припоминат ситуацію, кой сьте у бідї, кой ся круг вас шіковно дашто дїє, што не дуже розумієте, є вам тривожно, у голові премного всякых думок. Кидь спередущі дві співанкы нїжно брали нас за руку та вели у хащу трансу, та ися співанка Radiohead аґресівно мече нас у яму того трансу тай тривогы.
Гармонічна субдомінанта
Ци знаєте ся из тым чутьом носталґії, кой вам ся видит, ож давно май трава была май зелена, сонечко грїло май нїжно, чилядь была май добра?...
Мінорна субдомінанта в мажорі характерізує ся як носталґічна, як гармонія солодкої меланхолії. Як ужек знаєте, нам легше ся спринимат тото, што мы уже знаєме. Завто нам ся люблят співанкы, у котрых добре чуєме дашто дуже дуже знакомоє. В мало май емоційных трафунках чилядник годен домак на пару секунд «зависнути» у свойих споминках. Но тай нараз побзераєме на пару прикладӯв:
Катабасис
Катабасис (уд давньогрецького κατάβασις) ся товмачит ги спад авадь спущаня у пекло. У гудьбі катабасис ся творит хроматичным спадным рухом. Сякый прийом найдеме у многых песимістично направленых співанках тай домак у траґічных творах.
Научні изглядованя влива музикы на чилядника
З поступом у розвойови технолоґій тай из звышеньом ролы гудьбы у животї чилядника научникы зачали изглядовати влив музикы на нас. Лично минї май інтересным стало тото, ож майчитаво сим ся занимавут шелиякі медикы, фізикы, біолоґы, закидь ипен гудакы у тому не часті. Но за гатаром росте нова сфера музикотерапії. Ипен музикотерапевты роблят конкретну роботу из вливом гудьбы на чилядника, на воєнных, дїти, на стару чилядь з невролоґічными хворотами, хоснує ся звукотерапія и на реабілітацію пӯсля ґуты тай обы изгладити симптомы депресії, тай много инчого. Ниже хочу розказати за три конкретні изглядованя, котрі лично рахуву інтересными.
Влив гудьбы на візуалноє сприниманя світу
Изглядованя в універзітї у вароши Ґронінґен (Нідерланды) понукало 43 студентам из середньым віком 20.7 годӯв слухати 15 минут співанкы, котрі у них вызывавут радӯсть, тай 15 минут співанкы, уд якых тягне на журу. Участникам дали повну слободу самым си выбрати тоты співанкы, та у тых плейлистах найдеме ушытко — выд Red Hot Chili Peppers до Моцарта. По тому участникы мали проникати 9 подобенок тай уповісти яка емоція є на твари у чилядника на образчикови.
Резултаты дослїдженя указувут, ож гудьба мала влив на оцїньованя емоцій на подобенках. Люди, што слухати «радостный» плейлист — мали тенденцію уповісти, ож видят май позітівні емоції у люди на образчиках, порунювучи из оцїнками люди, што слухали май журливу гудьбу, тай порунювучи из контролнов ґрупов, што не слухала гудьбу сперед оцїньованьом.
Гудьба мала влив на ідентифікацію емоцій: слухавучи радостну музику участникы ідентіфіковали щастливоє лице у 87% трафункӯв, а слухавучі смутну ідентіфіковали лиш 79%. Значит мож набизӯвно уповісти, ож тіп музикы мав влив на тото, як люди зчитовали емоцію з образчика.
Jacob Jolij ,Изглядованя зодповідности персоналії тай музичных атрибутӯв
Сїмдесят шість суддьох без даякого музичного вошколованя независтло єдно выд другого оцїньовали 102 музичні дарабчикы змішаных жанрӯв, мали оцїнити як йим ся любит гудьба на основі личного психолоґічного приниманя.
У самому изглядованьови наведена корелація помежи личными характерістіками чилядника тай гудьбов, котра ся йим май полюбила. Демоґрафічным позором можеме уповісти, ож повзбужувуча гудьба неґатівно кореловала из віком суддьох — чим старше чилядник, тым май помалу музику любит, в тот самый час ипен мужі люблят май актівну гудьбу гикой жоны. Глубина гудьбы мала позітівну корелацію до віку тай вошколованя, туй покажчикы были менші у мужӯв гикой у жӯн.
Резултаты нашого изглядованя указувут як ипен изкапчані наші рисы характера из тым, як мы чуєме музику, яка музика ся нам любит, сесе каже, ож мы є тов гудьбов, а гудьба — ото мы.
— Авторы изглядованя
Гудьба як метод коґнітивної терапії по пережитьови ґуты
Проведеноє изглядованя мало за цїль побзерати, ци реґуларноє слуханя гудьбы може полїпшити коґнітивні функції чилядника по крововыливови церебралної артерії. У єднӯв из фаз острого востановленя 60 паціентӯв были роздїлені на три ґрупы: на музичну терапію, бисїдну терапію, тай контролну ґрупу. Далші 2 місяцї музична тай языкова ґрупа каждый динь слухали гудьбу авадь авдіокнигу на свӯй выбор, закидь контролна ґрупа не дӯставала ниякых додатковых матеріалӯв. Попри сесе усї три ґрупы дӯставали єднаку медичну реабілітацію.
Ушыткі пацієнты проходили нейропсихолоґічноє убникованя, де ся проводили и коґнітивні тесты, и анкеты на провірку дякы. Тестованя ся проводило тричі: за тыждень, за 3 місяцї, тай за 6 місяцюв пӯсля пережитя ґуты. 54 из 60 паціентӯв докӯнчили изглядованя.
Резултаты указали ож удновленя вербалної памняти тай увагы было многым май читавоє у музичнӯв ґрупі, рунявучи из ґрупов бисїдної терапії тай из контролнов.
А што нам слухати?
Спозад легкої доступности музикы у наш час, люди часто сохтувут слухати музику фурт: кой шпацірувут, кой спочивавут, кой роблят, и даже кой сплят. Многі люди хоснувут співанкы гикой «фонову» музику. Айбо тото не усе є добрі, бо гудьба може вас удтяговати уд вашого занятя. Задарь пробовати сфокусовати ся на учіньови авадь роботї, закидь у наушниках лящит ваша облюблена рокова банда. Сама гудьба вам ся може читаво любити, но тото щи не значит, ож она буде штімовати на продуктивну роботу.
На благо маєме преповно тематичної гудьбы на сякоє, сут окремі фоны, такый жанр кличут «музак» («muzak»), авадь «ліфтова гудьба». Ото спеціално розроблена гудьба, котра ся має хосновати на фон, обы не удволїкати вас уд основного занятя.
Можете ся послужити и аплікаціями, гикой Endel авадь другі аналоґы, де замісто довгого гляданя пудходящої гудьбы доста буде просто указати яку маєте цїль — ци треба вам фон на учіня, ци на роботу, ци на доброє спаня. Аплікація сама вам найде трїбну гудьбу тай стишит ї кой треба. Наприклад даякый фон на фокусованя увагы буде вам играти 20 минут, а дале треба чинити перерву.
Долӯв даєме форму на анонімный фідбек про авторку сього матеріала. Ушыток фідбек пӯйде юв напряму, без посередництва Інтерфийсы.
